سمپاشی مار تضمینی خوزستان 09163045090
جهت کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره تماس حاصل فرمایید
06132920104
06132925608
09163045090
09161116922
مار (به انگلیسی: Snake, Serpent)، جانوری خزنده، گوشتخوار، با بدن کشیده (دراز) و بدون پا است. مارها جانورانی خونسرد، از گروه آبپردهداران و مهرهداراناند. بدن مار از پولکهایی که با هم همپوشانی دارند، پوشیده شدهاست. مارها از ردهٔ خزندهچهرگان، زیرردهٔ دوکمانان، فرورده پولکسوسمارریختان، بالاراستهٔ پولکخزندگان، راستهٔ پولکداران، زیرراستهٔ ماران (Serpentes) هستند.[۱]
بیشتر گونههای مار، جمجمهای دارند که چندین مفصل بیشتر از اجداد مارمولکشان است. این جمجمه به آنها اجازه میدهد تا شکارهای بسیار بزرگتر از سرشان را با کمک آروارههایی که بسیار جابجایی پذیرند، ببلعند. اندام درونی بدن مارها برای تطبیق بیشتر با بدن کشیده و درازشان، به گونهای است که عضوهای جفت در آنها مانند کلیهها به جای آنکه در دو سوی بدن باشد، یکی پس از دیگری قرار گرفته. همچنین بیشتر آنها تنها یک شش دارند که کار میکند. برخی گونههای مار هنوز لگن خاصره دارند و یک جفت اندام بازماندهٔ ژنتیکی ناخن مانند در دو سوی پارگین آنها دیده میشود.
مارها غیر از قطب جنوب، برخی خشکیهای بزرگ مانند ایرلند، زلاندنو، جزایر هاوایی، ایسلند، گرینلند و بسیاری از جزیرههای کوچک اقیانوس اطلس و مرکز اقیانوس آرام در همهٔ قارهها زندگی میکنند.[۲] البته دریاماران در سراسر اقیانوس هند و آرام پراکنده شدهاند. تاکنون نزدیک به ۲۰ تیره از مار که شامل ۵۰۰ سرده و نزدیک به ۳۴۰۰ گونه است، شناسایی شدهاست.[۳][۴]
بزرگی طول مارها از ۱۰ سانتیمتر برای مار قلمی تا ۱۴ متر برای پایتون مشبک گسترده شدهاست.[۵] سنگوارهای از مار به نام تیتانوبوآ یافت شدهاست که ۱۳ متر طول داشتهاست.[۶] احتمالاً نسل مارها یا به مارمولکهای آبی یا به مارمولکهای زیرزمینی در دوران ژوراسیک با آخرین فسیل مربوط به ۱۴۳ تا ۱۶۷ میلیون سال پیش بازمیگردد.[۷] گوناگونی مارهای امروزی به نظر مربوط به دورهٔ پالئوسن در دورهٔ ۶۶ تا ۵۶ میلیون سال پیش است. قدیمیترین توصیفی که از یک مار پیدا شده مربوط به پاپیروس بروکلین است.
بیشتر مارها زهر ندارند. آن دستهای که زهرآگیناند هم در درجهٔ نخست از آن برای شکار و کشتن طعمهٔ خود استفاده میکنند یا برای دفاع شخصی. برخی مارهای زهرآگین میتوانند باعث زخم شدید در انسان یا حتی مرگ شوند. مارهای بیزهر شکار خود را میتوانند زنده بخورند یا آن را نخست با پیچیدن به دور طعمه و فشردن میکشند و سپس آن را میخورند.
معمولاً مارها با مارمولک بیپا اشتباه گرفته میشوند، از جمله تفاوتهای مار و مارمولک بیپا عبارتند از: مارها پلک و سوراخی برای گوش بیرونی ندارند، پولکهای شکم آنها پهن است و زبان چنگالی دارند و برخلاف مارمولکها (معمولاً) اندامی کشیده و دُمی کوتاه دارند.[۸]
در جهان بیش از ۲۹۰۰ گونه مار وجود دارد که از مدار قطبی یعنی اسکاندیناوی تا استرالیا پراکنده شدهاند. مارها در همهٔ قارهها به جز قطب جنوب، دریاها و ارتفاعات بیش از ۴۹۰۰ متر (۱۶۰۰۰ پا) در هیمالیای آسیا دیده میشوند.[۹] جزیرههای فراوانی بدون مار هستند مانند جزیره ایرلند، ایسلند و زلاندنو[۲][۱۰] (البته آبهای زلاندنو هر از گاهی میزبان مار دریایی شکمزرد و Laticauda colubrina است).[۱۱]
گزیدگی[ویرایش]
مارها در حالت عادی، انسان شکار نمیکنند؛ مگر آنکه زخمی یا ترسیده باشند. بیشتر مارها ترجیح میدهند از تماس یا حمله به انسان پرهیز کنند. در حالت کلی مارهای غیر سمی خطری برای انسان ندارند. تنها استثناء مارهای چنبرهای بزرگ مانند پایتونها و آناکوندا است. گزیدگی یک مار غیر سمی معمولاً بیخطر است؛ چون دندانهای مار برای پاره کردن یا ایجاد زخم عمیق طراحی نشدهاند، بلکه تنها برای گرفتن شکار و نگاه داشتنش کار میکنند. با این حال احتمال عفونت و آسیب به بافت محل گزیدگی مار غیرسمی وجود دارد. مارهای سمی خطر بسیار بزرگتری برای انساناند.[۲۸]: ۲۰۹ سازمان سلامت جهانی، مارگزیدگی را زیر ردهٔ «دیگر شرایط نادیده گرفته شده» فهرست میکند.[۴۷]
میزان مرگ و میر ناشی از مارگزیدگی خیلی مستند نیست. نیش مارهای سمی که منجر به مرگ نشود، میتواند به قطع عضو بینجامد. از حدود ۷۲۵ گونهٔ مار زهری در سراسر جهان، ۲۵۰ مورد میتوانند با یک نیش انسان را بکشند. بهطور متوسط در استرالیا در هر سال یک تن قربانی مارگزیدگی میشود. درحالی که در هند، سالانه ۲۵۰ هزار مارگزیدگی ثبت میشود که ۵۰ هزار مورد آنها منجر به مرگ میشود.[۴۸]
درمان مارگزیدگی بسته به خود گزیدگی متفاوت است. بهترین درمان استفاده از پادزهری است که از زهر همان مار گرفته شده باشد. برخی پادزهرها، تنها برای یک گونه جواب میدهند و برخی دیگر برای چندین گونه. برای مثال در آمریکا همهٔ مارهای زهری از نوع افعی روزندار اند، به استثنای مار مرجانی. برای پادزهر ساختن، ترکیبی از زهر گونههای مختلف مار زنگی، سر-مسی، و دهان-پنبهای با هم مخلوط میشوند و به بدن یک جانور مانند اسب تزریق میشوند تا جایی که بدن اسب ایمن میشود. سپس خون از بدن اسب ایمن شده گرفته میشود. سرم از خون جدا، خالصسازی و یخی خشک میشود. سپس با آب استریل بازسازی میشود و تبدیل به پادزهر میشود. در این میان کسانی که به اسب حساسیت دارند احتمال آنکه نسبت به پادزهر حساسیت بدهند وجود دارد.[۴۹] پادزهر مارهای خطرناک تر مانند مامبا، تایپان و کبرا هم به همین روش در هندوستان، آفریقای جنوبی و استرالیا ساخته میشود که البته این پادزهرها تنها برای همان گونه کاربرد دارد.